“علی علیه السلام: امیر مؤمنان و برترین صالحان در قرآن”
حاکم حسکانی از علمای اهل تسنن در کتاب شواهد التنزیل (ج۱ ص۲۱ ح۱۳) روایت کرده است که عکرمه نقل کرده است که ابن عباس گفت: در قرآن کریم هر آیه‌ای با عنوان «الذین آمنوا و عملوا الصالحات» ذکر شده است، علی (علیه السلام) امیر آن مومنان و شریف‌ترین آن صالحان است. و از اصحاب محمد (صلی اللّٰه عليه و آله) کسی نیست که مورد عتاب و سرزنش خدای سبحان قرار نگرفته باشد، مگر علی بن ابی طالب (علیهما السلام) که همیشه به خیر و نیکوی توصیف شده است. سپس عکرمه گفت: در مناقب جلیله و فضائل بی‌شمار علی (علیه السلام) چیزهایی می‌دانم که اقطار زمین و آسمان تاب و تحمل شنیدن آن‌ها را ندارند.
✨ مقام بی‌نظیر امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) در اعترافات اهل سنت: شواهدی که برتری او را تایید می‌کند
در تاریخ اسلام، هیچ‌گاه نامی چون «علی بن ابی‌طالب» (علیه‌السلام) از افق آسمان ولایت و رهبری فرو ننشسته است. او که در قرآن کریم و احادیث نبوی با بزرگترین ویژگی‌ها توصیف شده، در میان اهل سنت نیز جایگاه ویژه‌ای دارد که نمی‌توان از آن غافل ماند. یکی از منابع معتبر اهل سنت، کتاب “شواهد التنزیل” اثر حاکم حسکانی است که به یک روایت مهم از عکرمه، از شاگردان ابن عباس، اشاره می‌کند. در این روایت، ابن عباس به این نکته اشاره می‌کند که تمام آیات قرآن که با عبارت «الذین آمنوا و عملوا الصالحات» آمده است، به‌طور ویژه به علی (علیه‌السلام) تعلق دارد. این یک نکته بسیار کلیدی است که شاید بسیاری از مردم به آن توجه نکرده باشند.
اما چرا این اعترافات به این اندازه اهمیت دارند؟
اعتراف به مقام امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) توسط اهل سنت:
جالب است که این روایت از زبان یک عالم اهل سنت نقل شده است، و نه تنها یکی از علمای عادی، بلکه حاکم حسکانی که از بزرگترین محدثین اهل سنت محسوب می‌شود، این روایت را در کتاب خود آورده است. حتی عکرمه که خود از علمای برجسته اهل سنت است، بیان می‌کند که ابن عباس، صحابی بزرگ پیامبر، در مورد علی (علیه‌السلام) چنین سخن گفته است. آیا نمی‌توان این شهادت‌ها را دلیلی بر برتری علی (علیه‌السلام) بر سایر صحابه دانست؟
توصیف خاص علی (علیه‌السلام) در قرآن:
ابن عباس تاکید می‌کند که هر آیه‌ای در قرآن که به مؤمنان و صالحان اشاره دارد، در حقیقت به علی (علیه‌السلام) اختصاص دارد. این توصیف دقیقاً نشان‌دهنده مقام ویژه و منحصر به فرد علی (علیه‌السلام) است. بدین ترتیب، این روایت نه تنها بر بزرگی او در قرآن تاکید دارد، بلکه نشان می‌دهد که او بالاترین مقام را در میان تمام صحابه دارد. پس، آیا هیچ‌کس به اندازه علی (علیه‌السلام) شایسته رهبری نبوده است؟
هیچ عتابی در قرآن متوجه امیر المومنین علی علیه السلام نیست
ویژگی دیگری که در این روایت به چشم می‌آید، عدم وقوع هیچ‌گونه سرزنش و عتاب از سوی خداوند در مورد علی (علیه‌السلام) است. درحالی‌که دیگر صحابه بالاخص کسانی که خلافت را غصب کردند مورد سرزنش یا نکوهش قرار گرفته باشند، علی (علیه‌السلام) در تمام مراحل زندگی خود، نه تنها پاکدامنی، بلکه کمال در اندیشه و عمل را نشان داده است. اگر او از هیچ‌گونه عتاب الهی دور بوده، به این معناست که او از هر نظر معصوم بوده و از اشتباهات انسانی به دور است. آیا چنین فردی، که به‌عنوان معصوم معرفی شده، شایسته‌ترین فرد برای رهبری نیست؟
فضائل و مناقب علی (علیه‌السلام):
عکرمه در ادامه اشاره می‌کند که در مورد علی (علیه‌السلام) مطالبی دارد که زمین و آسمان تاب و تحمل شنیدن آن‌ها را ندارند. این جمله معنای عمیقی دارد: فضائل و مناقب علی (علیه‌السلام) به حدی بزرگ و گسترده است که حتی زمین و آسمان نمی‌توانند آن‌ها را درک کنند. در طول تاریخ اسلام، علی (علیه‌السلام) مورد ظلم‌های زیادی قرار گرفت و حتی در زمان‌های خاص، با لعن و نفرین از سوی امویان و مخالفان مواجه شد. اما با این همه، علی (علیه‌السلام) همچنان ستاره‌ای درخشان باقی ماند. آیا این فضائل که در تاریخ از او ذکر شده، نمی‌تواند شاهدی بر برتری‌اش بر همه صحابه ،بالاخص سه خلیفه اول باشد؟
اعتبار و سند روایت:
این روایت در کتاب «شواهد التنزیل» از حاکم حسکانی آمده است که یکی از منابع معتبر اهل سنت به شمار می‌رود. با توجه به اینکه حاکم حسکانی خود از علمای برجسته اهل سنت بوده، می‌توان اعتبار این روایت را پذیرفت. بنابراین، این روایت نه تنها برای شیعیان، بلکه برای اهل سنت نیز به‌عنوان یک سند معتبر در نظر گرفته می‌شود. آیا نمی‌توان از این روایت به‌عنوان دلیلی بر برتری علی (علیه‌السلام) استفاده کرد؟
سخن آخر با اهل انصاف و خرد
پس از خواندن این روایت، باید از خود بپرسیم: آیا می‌توانیم جایگاه علی (علیه‌السلام) را تنها به عنوان یک صحابی معمولی ببینیم؟ یا باید او را به عنوان امیر مؤمنان و شریف‌ترین صالحان که قرآن و پیامبر (صلى الله عليه و آله) همواره از او به نیکویی یاد کرده‌اند، به رسمیت بشناسیم؟
آیا این حقیقت که حتی علمای اهل سنت، از جمله حاکم حسکانی و عکرمه، به مقام ویژه علی (علیه‌السلام) اعتراف کرده‌اند، باعث نمی‌شود که ما در نگاه خود به تاریخ اسلام تجدید نظر کنیم؟
مخالفین عزیز، چه دلیلی برای این همه سرزنش و انتقاد از علی (علیه‌السلام) در طول تاریخ دارید؟ آیا ممکن است که این فضائل که در این روایت آمده، همه بر اساس حقیقت نباشد؟
شما چه فکر می‌کنید؟ آیا این روایت نشان‌دهنده مقام بی‌نظیر علی (علیه‌السلام) است؟
با کمال میل منتظر شنیدن نظرات شما هستیم! 👇 کامنت بگذارید و در این بحث مهم مشارکت کنید.
نویسنده :حامد صارم
