نباالعظیم محفلی برای پژوهش های شیعه
مقالات مرتبط
گروه دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»، حامد صارم، بعد از ماجرای سقیفه و غصب خلافت و فراموشی غدیر شرایط بسیار سختی برای اهل بیت به وجود آمد، به طوری که از ایشان فرصت حضور علمی و اجتماعی در جامعه سلب شد چرا که حضور ایشان و سخنانشان، حکومت غاصب را نابود می کرد و پر واضح است کسانی که سخت به فکر محکم کردن پایه های حکومت جعلی خود هستند با تمام توان خود مانع از حضور اهل بیت در میان مردم بشوند.
از طرفی اهل بیت وظیفه هدایت مردم و جلوگیری از تحریف دین را عهده دارند و نمی توانند نسبت به انحرافات در جامعه بی تفاوت باشند، لذا اهل بیت برای مبارزه کردن با این فتنه بزرگ نحوه خاصی از مبارزه را آغاز کردند که این مبارزه تاکتیک های فراوانی را در برداشت یکی از آن تاکتیک ها تقیه است.
اهل بیت با استفاده از این روش توانستند، یک نحوه مبارزه را سازماندهی کنند به نحوی که نگذارند حق فراموش شود و حقیقت را به حق جویان آشکار سازند، لذا اهل بیت با این تاکتیک بسیار مهم نگذاشتند تعالیم وحیانی پیامبر دچار تحریف شود تقیه ابعاد بسیار گسترده ای دارد و انواع مختلفی و شاید یکی از سخت ترین تکالیف شیعه که تا زمان ظهور امام زمان بر شیعیان واجب است، تقیه است.
زیارت عاشورا، دشمن شناسی تمام عیار
یکی از ابعاد مهم تقیه انتقال معارف و آموزه های مهم دینی و سیاسی از طریق ادعیه و زیارات است در زمانی که سخن گفتن به طور صریح نتیجه اش بلا شک قتل بود.
ایشان در قالب ادعیه و زیارات خیلی از مطالب مهم را به طور غیر مستقیم به شیعیان منتقل کردند. یکی از این زیارت نامه ها زیارت عاشورا است در این زیارت نامه نکات بسیار مهمی نهفته است. اما این زیارت نامه دو ویژگی دارد که از دیگر زیارت ها و ادعیه متمایز است.
۱- در زیارت عاشورا بیشتر به دشمنان پرداخته شده
با توجه به این که زیارت عاشورا در مورد واقعه عاشورا می باشد و بالاترین شخصیت عاشورا حضرت سید الشهدا است اما این زیارت توجه به جبهه مخالف نموده است و این نکته ای است که شاید در هیچ یک از زیارات مشهور و معروف وجود نداشته باشد.
در تمام زیارات مثل زیارات جامعه یا زیارات مخصوصه اغلب مفاد و محتوا به حضرت سیدالشهدا اختصاص دارد و مقدار کمی از زیارت به قاتلین و دشمنان ایشان تعلق می گیرد؛ اما زیارت شریفه عاشورا کاملا برعکس است، پس نکته بسیار روشن و مهم درباره زیارت عاشورا این است که اولین و مهم ترین درس این زیارت دشمن شناسی است.
۲- در زیارت عاشورا به ریشه‌ها پرداخته شده
در این زیارت آنگاه که به مخالفین و قاتلان می پردازد، اکتفا به جنایت کارانی که در کربلا حضور داشتند نمی کند و نقش ایشان را در این فاجعه عظمی، نقش اصلی نمی داند در این زیارت به اشارت و گاهی به رمز به خواننده می فهماند که ریشه های عاشورا را نباید در سال ۶۱ هجری جستجو کرد و مسببین آن واقعه دردناک را نباید در کوفه یا شام مورد تعقیب قرار داد.
«اللهم العن یزید خامسا»
در عالم ملعونین که زیارت عاشورا برای ما ترسیم می کند کسی که در سال ۶۱ دستور قتل امام حسین علیه السلام را صادر کرد، یعنی یزید ملعون در رتبه پنجم قرار گرفته است.
یزید با همه خباثتش به عنوان متهم ردیف اول معرفی نمی شود لذا هرچند مورد غضب و لعن خداوند است اما نقش اساسی در واقعه عاشورا ندارد، گویی این زیارت می خواهد به ما بفهماند که باید دنبال یافتن تفکر و جریانی باشیم که یزید را به قتل امام حسین واداشته است.
باید دید که متهمین ردیف اول چه فسادی را در دین رسول الله ایجاد کرده اند که اباعبد الله برای اصلاح دین جدش باید دست به شمشیر ببرد و خون خود و پاک ترین انسان های روی زمین را برای اصلاح دین جدش در راه خدا فدا کند و این زیارت مقدس یکی از پیام های مهمش این است که فقط به یزید و شمر نگاه نکنید باید دید که چه کسانی پشت سر این دو ملعون بوده اند.
«فلعن الله امه اسست اساس الظلم و الجور علیکم اهل البیت»
لعنت خداوند بر امتی که ظلم و جور بر شما اهل بیت را تاسیس و پایه گذاری کردند. کسی که در میان جامعه دزدی می کند، سرقت می کند، گناه اصلی گردن او نیست –هرچند که مجرم است– باید دزد واقعی را یافت که در جامعه دزدی را نهادینه کرده، باید دید دزد بزرگ کیست؟
به عبارتی واضح تر کسی که به هر دلیل کاری می کند که جامعه به سمت دزدی می رود یا شخصی برای زندگی خود مجبور به دزدی می شود مقصر اصلیست و دزد کوچه بازار با اینکه مجرم است متهم ردیف اول به حساب نمی آید. دزدی مثالی بیش نیست هر مفسده و بزه ای در جامعه، باید این گونه نگاه کرد اگر در جامعه فحشا زیاد می شود اگر در جامعه شرب خمر زیاد می شود و یا اعتیاد به مواد مخدر یا هر ناهنجاری دیگر، شاید باید خود دستگاه های معترض به این جرم ها را متهم ردیف اول قرار داد.
به هر طریق در زیارت عاشورا که پیرامون فاجعه کربلا یعنی بزرگ ترین مصیبت شیعیان است نوک پیکان به سمت بانیان اصلی و شاید هم پشت پرده این جنایت گرفته شده. عاشورا ظلم بزرگی بر اهل بیت وارد شد، اما اولین کسی که در مورد اهل بیت بنای ظلم را گذاشته است به عنوان متهم ردیف اول مورد لعن قرار گرفته است یعنی کربلا و عاشورا انشعابی از آن ظلم اول است و شهادت امام حسین (ع) ادامه همان ظلم است.
«انی اتقرب الی الله و الی رسوله و الی امیر المومنین و الی فاطمه و الی الحسن و الیک بموالاتک و بالبرائه ممن اسس اساس ذالک و بنی علیه بنیانه و جری فی ظلمه و جوره »
تقرب زائر به خداوند، رسول خدا، امیر المومنین، امام حسن و امام حسین علیهم السلام هنگامی است که برائت نسبت به این گروهی که ظلم را پایه گذاری کرده اند، داشته باشند. در این فراز صریحا می فرماید، کسانی که در کربلا امام حسین را به شهادت رساندند از کسانی که ظلم را تاسیس کرده اند تبعیت کرده اند یعنی تا وقتی زائر معرفت و شناخت نسبت به ریشه های کربلا و امتی که ظلم را پایه گذاری کردند، نداشته باشد، برای او تقربی به سمت خداوند نخواهد بود و شاید بتوان گفت ثواب های زیادی را که در روایات برای گریه کردن بر سید الشهدا بیان شده است، مشروط به شناختن جائران اصلی است که کربلا به تقلید از ایشان واقع شد.
از این نکته نباید غافل بود که در این زیارت شریف یزید فقط یک بار مورد لعن قرار گرفته است آن هم به عنوان متهم ردیف پنجم با اینکه او دستور شهادت امام حسین علیه السلام را صادر کرد بیشترین لعن ها متوجه بانیان این ظلم است که با تعابیر مختلف بیان شده است مثل :«اللهم العن اول ظالم، اللهم خص انت اول ظالم بااللعن منی» و عبارات دیگری که ذکر شد.
شاید بتوان زیارت عاشورا را زیارت دشمن شناسی نامید که یکی از درس های مهم آن دوری و اجتناب از سطحی نگری است و تامل در ریشه ها و جریانات فکری که منجر به ریختن خون سید الشهدا شد.
لازم به ذکر است که در همین زیارت مشخصه های این جریانات اشاره شده است اما این مختصر را مجال پرداختن به آن نیست.
